Recensie van Solidaire Economie

Bespreking SOLIDAIRE ECONOMIE

door Hans Kokhuis.  Geplaatst: 2017-08-03  op website  https://www.bravenewbooks.nl/site/index.php?r=userwebsite/blogview&blogid=21604&title=SOLIDAIRE+ECONOMIE&id=creactiviteit

“Ik denk dat we er zo ellendig aan toe zijn voor een deel komt omdat we maar één god hebben en dat is de economie.”

James Hillman

 

Tussen al de essays, boeken etc. over de ‘economie’ en de ‘crisis’ viel daar zomaar dit boek binnen. Geschreven door een oud-collega wil ik dat natuurlijk meteen lezen. Na eerst verkeerde boek [met dezelfde titel, want het is populair zoals Thelosen ook uitlegt] heb ik het boek[je] in één adem uitgelezen. Het geeft in vogelvlucht een goede inleiding op de geschiedenis van het economisch denken en het toenemende bewustzijn [?!) binnen de economische wetenschap over de tekortkomingen van de gangbare economische theorieën. Voor WIE interessant ? Voor iedereen die beknopt en duidelijk een overzicht wil krijgen van financiële markten. En waarom ? Hier moest ik denken aan een ander boek: Zen en de Kunst van het motoronderhoud! Een klassieker die mij altijd bijblijft, omdat het daar over kwaliteit gaat. En Thelosen spreekt ook over die kwaliteit, die niet te vatten is in statistiek en cijfers alleen.

"Pirsig heeft het over ‘klassiek denken’ en ‘ romantisch denken’ . Een romantisch begrip van de wereld ziet de dingen vooral in de manier waarop ze direct zichtbaar zijn . Klassiek denken ziet vooral de onderliggende betekenis van de vorm. Als je een electronisch schema aan een romantische kijker voorlegt ziet die waarschijnlijk heel weinig interessants. Op het eerste gezicht is dit een saaie lijst van onderdelen, namen en nummers. De ‘klassieke kijker’ ziet iets heel anders. Die kan gefascineerd raken door de betekenis van die lijnen, getallen en symbolen, want ziet de rijkdom van de onder- of achterliggende vorm, de betekenis van die ‘saaie reeksen en lijnen'. Vergelijk dat met het schema van een metro: pas als je het gebruikt krijgen de lijnen en kleuren betekenis. "

En Thelosen is zo’n ‘klassieke kijker’, hij kijkt achter de façade, achter de regels en maatregelen en licht op heldere wijze de betekenis toe. En in de wirwar, jungle van financiële constructies, swaps, hedgefunds, ongedekte pensioenfondsen, BIS, overheden die gegevens achterhouden(!?) en samenwerken met multinationals, is zijn toelichting duidelijk, verhelderend, objectief en toegankelijk.

 

---

Na lezing schoot mij meteen een niet genoemde Nobelprijswinnaar in gedachten: Daniel Kahneman. Hij is een belangrijke pionier op het grensvlak van de economie en psychologie. Hij maakte in zijn publicaties korte metten met het idee van de rationeel calculerende mens die in zijn eigen voordeel handelt, en introduceerde de menselijke psyche in de economie. In 2002 won hij de Prijs van de Zweedse Rijksbank voor economie voor “het integreren van psychologische inzichten met de economische wetenschap, in het bijzonder met betrekking tot het menselijk beoordelingsvermogen en de besluitvorming bij onzekerheid: ons feilbare denken -2011- en de Nobelprijs voor Economie (!?). Maar ik begrijp de keuzes – ze geven al een heel duidelijk overzicht. Maar Kahneman en Taleb [Zwarte Zwaan en Antifragiel] geven leesmateriaal waar ik zijn mening ook graag over zou horen.

Thelosen bouwt zijn redenering degelijk op: vanuit uitgangspunten voor een solidaire economie, geeft hij een kritiek op het neoliberale kapitalisme. Met boeiende en interessante perspectieven: katholicisme, islamisme en wetenschap wordt het liberalisme heel genuanceerd de maat genomen. Dat is een van de aangename kanten van dit boek: Van Karl Marx tot Heertje, [met o.a. Superkapitalisme en bedreiging, R. B. Reich; De utopie van de vrije markt, Hans Achterhuis; Ayn Rand, Atlas Shrugged; Kapitalisme zonder remmen, Maarten van Rossem; Tinbergen; Als de dollar valt, Willem Middelkoop; een menselijke economie, Ad Broere; ] Van allemaal krijgen we een duidelijke [en beknopte] inkijk op idealen, ideeën en resultaten. Uiteraard tegen de achtergrond van de ideeën van Rudolf Steiner. De auteur maakt er geen geheim van: bij Steiner kunnen we veel inspiratie vinden om duurzamer en solidairder onze wereld in te richten . In de Trias Politica Ethica mikte hij op een herwaardering en praktische toepassing van de beginselen van vrijheid, gelijkheid en solidariteit. Hier geeft hij na de beschrijving van de ‘financiële rot’ die ondertussen is ingetreden een breed beeld van de mogelijkheden om uit de onderliggende financiële crisis te komen. “Rudolf Steiner ontwikkelde in de vorm van de sociale driegeleding immers een maatschappijvisie die het midden hield tussen kapitalisme en communisme en die beoogt drie min of meer zelfstandig functionerende maatschappijgeledingen – geestesleven, rechtsleven en economisch leven – te vormen. De drie kernwaarden, vrijheid – gelijkheid – solidariteit, horen in deze respectievelijke gebieden centraal te staan.” Dat vereist wel moedig [politiek] handelen, maar lijkt zeker tot de mogelijkheden te behoren zoals hij laat zien in de hoofdstukken: (3) toekomstperspectieven en (4) Bouwstenen voor een solidaire economie.

Het overzicht van ‘hoe het zover heeft kunnen komen’ met de namen van de ‘daders’, is erg verhelderend. Nooit vervelend, beknopt, puntig en overzichtelijk, bedrijfskundig zoals bedrijfskundig denken bedoeld is. Met tot besluit de zeven basisprincipes van een solidaire economie. Een aanrader voor iedereen die iets wil begrijpen van waar we heen zouden kunnen gaan.

Solidaire economie Een vernieuwende visie op maatschappelijk verantwoord ondernemen

Isbn 9789492326126. www.nearchus.nl  auteur: Ruud Thelosen

Labels: economie, solidariteit, vrijheid, kapitalisme, Steiner, liberaal
Permanente link | Opmerkingen (0)